KHK’nın emekçilerle ilgili düzenlemelerine göre taşeron işçileri artık daimi kamu işçisi olacak, belediye ve il özel idarelerinde çalışanlar bu kurumlarda kamu şirketlerinin işçisi olacak, 4/C’li geçici personel 4/B’li sözleşmeli personel olacak, mevsimlik ve geçici olarak 5 ay 29 gün çalıştırılan kamu işçilerinin çalışma süreleri 9 ay 29 güne çıkarılacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarıyla mahalli idarelerde çalışan taşeron işçilerine kadro düzenlemesi yılın son ayının en önemli konusuydu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 5 Aralık’ta AK Parti grup toplantısında yaptığı açıklamalar ile yaklaşık 900 bin emekçi sevinmişti. Cumhurbaşkanının konuşmalarıyla genel çerçevesini çizdiği taşeron işçilerine kadro verilmesi TBMM’de kanunla değil KHK ile düzenlendi. 24 Aralık’ta çıkarılan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, grup toplantısından kararname çıkarılana kadar geçen sürede yapılan açıklamaları aşan bazı yeni düzenlemeler getirdi. 5 Aralık AK Parti grup toplantısında müjde verilen 900 bin emekçi sayısı KHK’da getirilen düzenlemeler ile yaklaşık 1 milyon 20 bine çıktı. Önceki açıklamalarda yer alan sayıları 69 olan KİT’lerde çalışan taşeron işçilerinin kapsam dışında kalması çalışanları üzmüştü. KHK ile KİT’lerden 10 kuruma kadro verilerek kapsama alınmış olsa da 59 kurum halen kapsam dışındadır. Çalışma hayatımız açısından devrim sayılacak düzenlemede bazı KİT’lerin kapsama alınmaması bu büyük müjdeyi gölgelemiştir. PTT, TRT, TMO, DMO, TCDD, Şeker Fabrikaları, MKEK, TEAŞ, TEDAŞ ve tamamını sayamayacağımız 59 kuruluş kapsama alınmalıdır. Zira 1 milyonu aşan müjdeye bu kurumda çalışan taşeron işçilerinde dahil edilmesi gerekir. KHK’nın emekçilerle ilgili düzenlemelerine göre taşeron işçileri artık daimi kamu işçisi olacak, belediye ve il özel idarelerinde çalışanlar bu kurumlarda kamu şirketlerinin işçisi olacak, 4/C’li geçici personel 4/B’li sözleşmeli personel olacak, mevsimlik ve geçici olarak 5 ay 29 gün çalıştırılan kamu işçilerinin çalışma süreleri 9 ay 29 güne çıkarılacaktır. KHK ile getirilen bu düzenlemelerin ayrıntıları neler?
4-C’Lİ GEÇİCİ PERSONEL TARİHE KARIŞTI
696 sayılı KHK’nın 17. maddesinde göre “14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına aşağıdaki paragraflar eklenmiş ve (C) fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır” denilmekte, 18. maddede ise geçişlerin nasıl yapılacağı düzenlenmektedir. Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı geçişlerin nasıl olacağını dair 12 maddelik bir açıklama yapmıştır. Açıklamada 4-C’lilerin müracaat etmesine gerek olmadığı ve geçişlerin kurumlar tarafından yapılacağı belirtilmektedir.
Kamuda geçici olarak 5 ay 29 gün çalıştırılan işçilerin çalışma süreleri KHK’nın 106. Maddesi göre 9 ay 29 güne çıkarıldı. Mevsimlik ve geçici kamu işçilerinin talebi yıl boyunca çalışmak olsa da önemli bir mesafe alınarak geçici kamu işçilerinin çalışma süreleri 4 ay artırılmıştır.
DÜZENLEME KİMLERİ KAPSIYOR?
696 sayılı KHK’da taşeronlarla ilgili düzenleme 127. maddedir. Büyük bir kitleyi ilgilendiren düzenleme 45 sayfalık KHK’nın 6 sayfayla en uzun maddesi. Genel bütçe kapsamındaki 23 kurum ve 21 bakanlık olmak üzere toplam 44 idare, özel bütçe kapsamındaki 114 üniversite ve 45 kurum olmak üzere toplam 159 idare, düzenleyici/denetleyici 10 kurum, 2 sosyal güvenlik kurumu ve KHK ile kapsama alınan 10 kurum olmak üzere toplam 225 kamu kurum ve kuruluşu kapsamdadır. Kapsam dışı kalan 59 KİT var. Ayrıca tüm belediye ve il özel idareleri de kapsamdadır. KHK’ya göre kapsam içinde olan kurumlarda “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler (taşeron firmalar) tarafından 4 Aralık 2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlar” daimi işçi kadrosuna geçirilecektir. Bu nedenle ilk şart KHK’nın saydığı kurumlarda ve personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleriyle çalışmaktır. Burada istisna olarak KHK, “Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine ilişkin alımlarını” personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul etmemektedir. Bir başka anlatımla yukarıda sayılan üç tür iş personele dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmemekte ve bu işlerde çalışanlar kapsam dışı bırakılmaktadır.
Belediye hizmetlerinde ise aslında personele dayalı hizmet alım sözleşmesi kapsamında olmayan park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama işlerinde çalışanlar kapsama alınmıştır. KHK’nın 127. maddesi “Bu maddenin uygulanmasında, mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar da personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir” demektedir. Daha önce 400 bin mahalli idare çalışanı kapsamda iken bu düzenleme ile yaklaşık 50 bin mahalli idare çalışanı daha dahil edilerek 450 bin kişiye çıkmıştır.
Şehir hastanelerinde çalışanlarla ilgili KHK’ya bir düzenleme konularak onlar da kapsama alınmıştır. Ayrıca kamuda artık ihale olmayacağı için belli işlerde 4 aylık, 5 aylık ve 9 aylık çalışanlarda geçici personel olarak istihdam edilecekler. Örneğin Milli Eğitim Bakanlığında yaklaşık 27 bin kişinin bu kapsamda olduğu söylenmektedir.
KİMLER MÜRACAAT EDEBİLİR?
İstisna tutulan 59 kuruluş dışında diğer kurum ve kuruluşlar ile mahalli idarelerde “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı sözleşmesiyle” çalışanlarda müracaat sırasında bazı şartlar aranacaktır. KHK’ya göre 4 Aralık 2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlardan şu şartları taşımaları istenmektedir;
a) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak, (yaş ve eğitim şartı yok)
b) Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmak,
c) Bu kapsamda çalıştırılmalarına ilişkin olarak açtıkları davalardan ve/veya icra takiplerinden feragat edeceğine dair yazılı beyanda bulunmak,
ç) En son çalıştığı idare ile daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı iş sözleşmelerinden dolayı bu madde ile tanınan haklar karşılığında herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğine dair yazılı bir sulh sözleşmesi yapmayı kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmek.
MÜRACAAT NE ZAMAN VE NEREYE YAPILACAK?
Kadroya geçmek isteyenler için müracaatlar yılbaşından sonra 2 Ocak’ta alınmaya başlanacak. KHK müracaat için 10 günlük bir süre öngörmektedir. Buna göre 2 Ocak Salı başlayacak müracaatlar muhtemelen 12 Ocak Cuma günü sona erecektir. Müracaatlar hizmet alım sözleşmesinin yapıldığı birim hangisi ise o birime yapılacaktır. Belediye ve il özel idarelerinde hizmet alım sözleşmesini yapan idareye veya şirkete müracaat yapılacaktır.
Müracaatlar alındıktan sonra 90 gün içinde tamamlanması gerekiyor. Buna göre kadroya geçişin muhtemel tarihi 12 Nisan 2018 olacaktır.
KHK’ya göre merkezi bir sınav olmayacak. Kurumlar yazılı ve/veya sözlü ya da uygulamalı bir sınavı kendileri yapacak. Hangi yöntemi isterse o yöntemi kullanacak. Bunun için bazı yayınevleri ve kurslar fırsatçılık yaparak sınava hazırladıklarını söylemektedir. Bunlara itibar etmemek gerekir. Sınav sonrasında ayrıca tüm kamuya alımlarda olduğu gibi güvenlik soruşturması yapılacak.
Düzenleme kapsamında olan taşeron işçiler mevcut ücretleri ve haklarıyla birlikte geçecekler. Ancak 6772 sayılı ilave tediye kanununa göre kamu işçilerine ödenen 52 günlük ikramiye kadroya geçeceklere 4 taksitte ödenecek. 52 günlük ücret aylık ücretlerde yaklaşık olarak yüzde 14,4 artış anlamına gelecek.
KHK’ya göre taşeron işçileri mevcut haklarıyla geçiş yapacağı için kazanılmış hakları korunacak. Kıdem ve izin gibi hakları hesaplanırken kamu kurumlarında taşeron işçisi olarak geçirdiği tüm süreler dikkate alınacaktır. Doğum, askerlik veya hastalık izni nedeniyle 4 Aralık’ta iş başında olmayanlar kapsamda olacak mı sorusu da gündemde. Bu durumda olanlar da kapsamda. Hatta bu kişiler izindeyken yerlerine geçici olarak alınan işçiler de kapsama alındı. Doğum, askerlik ve hastalık izninde olanlar için müracaat tarihi izinleri bittikten sonra başlayacak.
Tarkan ZENGİN
